Jeuk!

Davy heeft jeuk, en niet zo’n beetje ook. Zo ineens ‘ontploft’, enkele dagen nadat het paard van mijn stalgenootje, waar hij 3,5 jaar mee samen gelopen heeft, geëuthanaseerd is.
Hij is super kriebelig en bijt zichzelf tot bloedens toe stuk.
Het maakt niet veel uit wat ik doe, heel veel vliegen en muggen zijn er nu niet, al steken de vliegen wel gemeen. Maar de beide Shettendames hebben nergens last van, terwijl Gijsje echt een dun vachtje heeft en normaal heeft Davy ook weinig last van steekbeestjes.
Ik probeer hem zo comfortabel mogelijk te houden en smeer z’n wondjes in met groene klei, aangemaakt met hypercaltinctuur, dat werkt genezend maar ook jeukstillend.
Uiteraard krijgt hij ook homeopathische middelen, al vanaf het moment dat de beslissing genomen was.

Maar wat is hier aan de hand?

Als je mij al wat langer volgt, weet je dat ik al vaker over geschreven heb over hoe als gevolg van stress een stapeling van afvalstoffen kan ontstaan, die op hun beurt weer oorzaak zijn van fysieke klachten zoals jeuk (maar bijv. ook darm- of luchtwegklachten).
Als me nog niet zo lang volgt en je nu af vraagt ‘hoe dan?’, vraag dan vooral mijn gratis magazine aan en lees het artikel over ‘de pan, de schakelaar en de gootsteen’.

Maar jeuk door afvalstoffen ziet er meestal anders uit dan wat Davy nu laat zien.
Het begint vaak geleidelijk en meestal eerst met geschuur aan manen en staart, vaak door een trigger, zoals mugjes. Later kan dat steeds erger worden; over het hele lichaam en niet alleen meer als er mugjes zijn, maar de hele dag en op een gegeven moment ook het hele jaar door, niet meer alleen in de zomer.
Er komen steeds meer ‘emmers in de keuken’ waardoor er meer jeuk ontstaat en de jeuk steeds sneller getriggert wordt.

Dit proces is zeker ook bij Davy deels aan de orde.
Het paard waarmee hij stond was een krachtige zelfverzekerde merrie, maar naarmate zij meer last van haar lijf kreeg, werd ze dwingender en minder subtiel in haar communicatie. Hierdoor kwamen mijn pony’s wat meer onder druk te staan. Davy is een goedzak en een enorme binnenvetter dus die schikte zich in de situatie. Maar dat neemt niet weg dat zoiets een constante factor van laaggradige chronische stress kan worden.
Daardoor was er bij Davy heel waarschijnlijk wel een bepaalde mate van afvalstoffen opbouw, waardoor hij ook fysiek langzaam meer onder druk kwam te staan. Door ons hele management wisten we iedereen redelijk happy en comfortabel te houden, waardoor Davy (nog) geen klachten ontwikkelde, maar ik was me er zeker van bewust dat de kraan wat harder stond en zijn keuken dreigde te overstromen.

Maar waarom dan plotseling zo’n jeuk?

Vaak ontstaan er schijnbaar ‘ineens’ klachten na een ingrijpende gebeurtenis.
Een kuddewisseling, een verhuizing… Ik heb ooit een paardje behandeld dat juist na verhuizing naar een plek waar alles verbeterde – zowel voer, als huisvesting als groepssamenstelling – toch ‘ineens’ twee weken na de verhuizing hoefbevangen stond. De eigenaar was verbaas, nu ging haar paard er in alle opzichten op vooruit en ging het toch nog mis!  
Als je het verhaal van de pan, de schakelaar en de gootsteen snapt, dan snap je ook dat het  niet ‘zomaar ineens’ was. De verhuizing was een nieuw blok op het vuur en dat blok was verantwoordelijk voor het overkoken van de pan. Te veel afvalstoffen in het systeem, te veel ‘druk op de ketel’ waardoor het zelfherstellend vermogen het niet meer kan bijbenen en dan gaat het mis. De oorzaak ligt niet bij de verhuizing, maar in de periode – soms van jaren – er voor.

Dit kan met jeuk dus ook aan de orde zijn. Uiteindelijk zijn er zoveel afvalstoffen opgeslagen – vaak ook als eerste in het onderhuids bindweefsel – waardoor er dan na een nieuw incident ‘ineens’ jeuk ontstaat.
Maar ook bij zo’n ‘laatste blok op het vuur’ zien we de jeuk dan meestal eerst in een vrij milde vorm ontstaan, puur omdat de gootsteen overloopt en er nu toch echt te veel emmers in de keuken komen.
De heftigheid waarmee Davy ontploft is, duidt op een bijkomend probleem.
Hier is niet alleen sprake van een afvalstoffen-probleem, deze jeuk is echt een rechtstreeks gevolg van de stress die ontstaan is na het wegvallen van zijn weidegenootje en daarmee zijn zekerheid.

Kapotte schakelaar

Davy heeft een periode van veel angst, stress en onzekerheid achter de rug. Voor wie zijn verhaal niet kent noem ik het even in vogelvlucht. Hij heeft tot z’n 8e in een wilde kudde geleefd die in particulier bezit is. Hij is daar voor de handel uit gevangen door mensen die niet goed wisten hoe je wilde paarden vangt, waardoor dat een enorm traumatisch gebeuren werd. En het was niet de eerste vangactie die hij mee maakte want sinds zijn geboorte zijn er meermalen paarden uit die kudde gevangen. De enkele ervaringen die Davy in het wild met mensen had waren op z’n zachts gezegd niet heel positief.
Eenmaal uit de kudde heeft men geprobeerd hem in 2 maanden te temmen en zadelmak te maken. Je kunt je voorstellen dat ook dit niet echt een positieve ervaring geweest is.
Daarna ging hij op transport naar mij toe – eenmaal aangekomen bleek hij minder tam en meer getraumatiseerd dan vooraf gedacht – maar binnen een jaar moest hij vanwege mijn eigen verhuizing naar een pensionplek, waar hij behoorlijk het slachtoffer werd van een pony die andere paarden opjoeg en trapte en waar te weinig ruwvoer gevoerd werd.
Na 4 maanden vond ik onze huidige eigen plek, maar inmiddels zat zijn emmertje natuurlijk mega vol en had hij, sinds hij bij zijn familie weg gehaald was, nog niet echt de kans gehad om te landen en tot zichzelf te komen.
Daar heb ik natuurlijk heel veel aan gedaan in al die tijd, maar doordat er toch constant aan de schakelaar gezeten wordt, is goed herstel héél lastig.
Net zoals je 8 weken niet op een botbreuk moet lopen – óók niet ‘ah, 1x per dag naar de WC moet kunnen’ – zo zou je ook echt van die kapotte schakelaar af moeten blijven, wil je dat die ‘vanzelf’ herstelt. Dat gaat niet zoals wij paarden houden, wat wij met ze doen en met wat we van ze vragen.

En dan, als hij eindelijk weer een beetje zichzelf is en op z’n plek, valt het meest bepalende weidegenootje weg. Ze hebben goed afscheid kunnen nemen en ze voelden het zeker ook aankomen, maar Davy heeft echt meerdere dagen rondgelopen met een blik in z’n ogen die zei ‘En nu?… Hoe moet het nu verder?’
Hij was even alle zekerheid en daarmee ook zijn gevoel voor veiligheid kwijt en met zijn verleden was dat zo’n blok op het vuur dat het een ander probleem geriggert heeft.

Neurodermatitis

Neurodermatitis ontstaat doordat de zenuwuiteinden in de huid extra gevoelig worden als gevolg van jeuk en krabben.
Dit kan gebeuren als gevolg van langdurige jeuk, zoals chronische eczeem en psoriasis (bij paarden dus door langdurig ‘zomereczeem’). Maar het kan ook veroorzaakt worden door stress en angst.

Ik heb een paard in behandeling met neurodermatitis dus toen Davy zo plotseling zo’n heftige jeuk begon te krijgen had ik dit al in mijn achterhoofd. Mijn vermoeden werd bevestigd toen ik vorige week Leen Willems voor hem op stal had. Ik wist van tevoren niet of ze überhaupt bij hem in de buurt kon komen, Davy heeft nog altijd een hekel aan dingen die ‘aan zijn lijf’ gebeuren, bekappen is nog steeds geen optie. Maar ik wilde het in ieder geval proberen.
Davy was echter meer dan braaf en liet zich zonder protest behandelen terwijl ik hem aan de voorkant vol stopte met snoepjes.
Maar toen hij klaar was en het halster af ging begon hij als een gek zijn boeg te bijten alsof hij door een zwerm muggen belaagd werd. Hij ging maar door, totdat ik hem afleidde met nog een snoepje en een vers netje hooi. Ondanks dat hij braaf meegewerkt had, was dit voor hem wel heel erg spannend en stressvol geweest. Voor mij was dit de bevestiging dat stress de oorzaak én de trigger van zijn jeuk is.

In tegenstelling tot ‘normale’ dermatitis, die meestal over het hele lichaam of grote delen verspreid is, blijft neurodermitis meestal beperkt enkele plekken op de huid. Dus niet de hele manenkam en staart aanzet of het hele lichaam, maar kleinere jeukende plekjes.
Deze plekken kunnen over het hele lichaam voorkomen, maar humaan komen ze het meest voor op de voeten, enkels, handen, polsen, ellebogen, schouders, nek en hoofdhuid.

Bijzonder genoeg is dat precies waar bij Davy ook de meeste jeukplekken zitten. Boeg, linker schouder, onderbenen rond de kogels en het pijpbeen en wat kleine plekjes op z’n hoofd en hals. Hij heeft er wel ook een in z’n lies en op z’n buik, maar dat zijn kleine en inmiddels rustige plekjes, de ergste jeuk concentreert zich op z’n boeg en linker schouder.
Bij paarden ziet het er uit alsof ze heel erg last hebben van een insectensteek of muggen (wat overigens ook een trigger kan zijn).
Maar in tegenstelling tot een insectensteek, verdwijnt neurodermatis niet vanzelf. Temeer omdat door het voortdurend krabben de zenuwuiteinden in de huid verder irriteren, waardoor zowel de jeuk als het krabben steeds erger worden en je in een vicieuze cirkel beland.
Het is hierbij dus nog belangrijker om te proberen te voorkomen dat het paard zichzelf gaat schuren en bijten.  

De jeuk kan komen en gaan of de hele tijd actief zijn, maar de meeste jeuk ontstaat vaak wanneer paarden zich ontspannen voelen, of juist als ze gestrest of angstig zijn.
Bij Davy zie ik dat wat spanning rond eten, of juist als ik de plekken wil behandelen, dit meer bijten triggert en wanneer hij ontspannen is er ook meer rust is. Hij lijkt ’s nachts minder te bijten dan overdag. Ik heb een paard in behandeling met een vrij ernstige vorm van neurodermatitis en bij hem was het eigenlijk altijd aanwezig maar wordt het duidelijk heftiger als er sprake is van onrust of stress. Ook bij hem is chronische stress de hoofdoorzaak en het lijkt er op dat in die gevallen rust juist positief werkt. Heel logisch eigenlijk.

Wat ik wel heel bijzonder vond om te lezen toen ik ging inlezen in deze klacht, is dat onderzoek aangetoond heeft dat bepaalde persoonlijkheidstypes gevoeliger zijn voor het ontwikkelen van neurodermitis. Het zijn met name degenen met een sterkere neiging om zich aan te passen, de ‘people pleasers’ en de ‘binnenvetters’. Zowel Davy als het paard van mijn klant voldoen aan alle drie die kenmerken.
En ook dat is voor mij behoorlijk logisch, want juist dat zijn de types die hun stress vaak niet of minder zichtbaar uiten. Ze passen zich aan, hebben geleerd braaf te zijn en willen graag doen wat hun eigenaar van ze vraagt. Maar ondertussen ervaren ze enorme stress en wordt er, vaak zonder dat je het door hebt, flink over hun grenzen gegaan.

Rust en mentale ondersteuning

Aan mij nu de uitdagende taak om het krabben zo veel mogelijk te voorkomen en de oorzaak van de jeuk, maar vooral de stress zo veel mogelijk weg te nemen.
Gelukkig kun je met homeopathie dat hele mentale stuk van de oorzaak heel goed behandelen. Door de oorzaak – de mentale overbelasting – te behandelen neem je de druk uit het pannetje weg en komt er vanzelf ruimte om ook fysiek te herstellen. Dit werkt vele malen beter dan proberen de jeuk op fysiek niveau te behandelen, omdat je dan de oorzaak niet weg neemt en de klacht vanuit die mentale overbelasting dus eigenlijk continu in stand wordt gehouden. Dan ben je bezig met symptoommanagement. Ik noem dat expres geen symptoombestrijding, omdat je de symptomen meestal niet eens weg krijgt in zo’n situatie.
Natuurlijk moet je daarnaast ook zorgen dat er geen extra afvalstoffen het lichaam in komen, bijvoorbeeld door verkeerde voeding of veel medicijngebruik.
Om te voorkomen dat er mentaal nieuwe blokken op het vuur komen, komt er voorlopig dus  ook geen ander pensionpaard bij op stal, ookal zou dat voor mij financieel beter uit komen.
Eerst vooral rust, zodat de behandeling echt ruimte kan geven bij Davy, om weer tot zichzelf te komen en te gaan voelen en beseffen dat hij het echt heel goed ‘zelf kan’.
Hij is een ontzettend stoer en sterk paard, wat door een stapeling van stressfactoren even uit het veld geslagen is, maar ik weet zeker dat hij zijn stoere zelf weer vlot terug zal vinden.

Heb jij een paard met jeuk?

Vraag dan vooral mijn gratis magazine aan hier onderaan de pagina. De artikelen die je daarin kunt lezen helpen je begrijpen welke factoren een rol gespeeld kunnen hebben bij het ontstaan van die jeuk en je kunt zelfs een test doen om te zien hoe vol het pannetje van je paard zit.
Wil je weten hoe dat specifiek voor jouw paard zit en wat je er aan kunt doen, dan ben je van harte welkom om een gratis adviesgesprek aan te vragen, dan kijk ik met je mee en leg ik uit hoe ik je eventueel kan helpen.